MRP’yi dilimize “Malzeme İhtiyaç Planlaması” şeklinde çevirebiliriz. MRP’yi temel olarak bir envanter kontrol sistemi olarak da tanımlayabiliriz. Genelde MRP’ler yazılım esaslıdır; fakat manuel biçimde MRP yapmak da mümkündür. MRP henüz ortaya çıkmadan önce envanter yönetimi için EQQ ya da ROP benzeri sistemler tercih edilmiştir. MRP’nin ilk çıkışı 1964 senesine dayanıyor. O dönem ilk kez Toyota firması için kullanıldı. Sadece 10 sene içinde MRP’yi kullanan 800’e yakın şirket türedi. 1980’li yılların başında ise bu rakamlar 10 bine yaklaşmaya başladı. Bir kaynak planlaması olarak geliştirilen MRP II ise, 1983 yılında insanlara tanıtıldı. O dönem yazılım endüstrisine adeta damga vuran MRP II, çoğunlukla Amerikan firmalarına satılıyordu.

MRP’yi endüstri alanında kullanmak artık neredeyse bir zorunluluğa dönüşmüştür. Bilgisayar destekli bir program olan MRP, genel anlamda masraflı bir hizmet olarak görülüyor. Bazı işletmeler bu yüksek maliyetlerden ötürü biraz çekimser yaklaşabiliyor; ancak MRP’nin iş bitirme noktasında önemli avantajlar sunduğu da bir gerçek. MRP’de ana motivasyon işletmelerin rekabet içerisinde kalabilmelerini sağlamaktır.

Nitelikli üretim ihtiyacı, MRP’yi ortaya çıkarmıştır. Çünkü MRP, satın alma ya da gönderme zamanlarını hızlı bir şekilde hesaplar. Bunu yaparken de her türlü programdan aldığı depo, stoklama, planlama gibi verileri değerlendirir. MRP işletmelerin verimliliğini ciddi ölçüde arttırmayı hedefler. En düşük materyallerle envanter yatırımını minimuma çekmek ve müşteri hizmetlerine katkı sunmak diğer hedefleri arasındadır. Depo maliyetlerini önemli ölçüde azaltan MRP, hammadde veya satış düzeyine dair bilgilerden yararlanır.

MRP hızlı bir şekilde, ihtiyacınız olan malzemelerin temin edilmesi gereken en doğru zamanları hesaplar. Alt parçalar da dahil olmak üzere kapsamlı bir üretim planı oluşturur. Zaman ekseni üstünde ne zaman isterseniz gerekli verileri incelemeniz mümkün. MRP’de stoklara dair hesaplamalarda bağımsız ve bağımlı olmak üzere iki tür talep söz konusudur.

MRP’nin Aktif Kullanıldığı Sektörler

Envanter planlaması sayesinde firmalar, yatırımlarına dair güvenilir bir planlama yapma şansına sahip olurlar. Bu da müşterilere yapılan hizmetin kalitesini de ciddi ölçüde arttırmaktadır. Tüm işleyiş, bölüm bölüm kontrol altına alınır ve gelecekteki faaliyetler buradan gelen verilere göre şekillenir. Özellikle seri üretime dayalı işletmeler için MRP, hayati derecede önemlidir. Sipariş programları istenilen zaman dilimine göre esnek şekilde ayarlanabilmektedir.

Bu noktada ürüne ait son üretim zamanı tarihlenir ve söz konusu zamandan geriye doğru kurgulama aşamaları belirlenir. Bu aşamaların her noktasında kullanılacak materyaller sabit hale getirilir. Zaman uygunsa malzeme buna göre bekletilebilir. Örnek vermek gerekirse haftalık ya da aylık şekilde sipariş programları oluşturulabilir. Arz, bu noktada doğrudan talebe göre oluşturulur. Bu da firmalar adına verimli sonuçlar doğurur. Her malzemenin temin süreleri birbirinden farklı olabilmektedir. Malzeme ihtiyaçlarına dair planlama yapmak ileride yaşanacak olası sıkışmaları tam da bu noktada engeller. Malzeme kontrolünü planlı bir şekilde aylar öncesinden yapan MRP’yi verimli bir şekilde kullanan pek çok sektör söz konusu. Bu sektörlerden bazıları şu şekilde:

• Kimya sektörü
• Otomotiv sektörü
• Elektronik sektörü
• İlaç sektörü
• Tekstil sektörü
• Yiyecek sektörü

MRP Nasıl Bir Fayda Sağlar?

Her şeyden önce MRP, bir yatırım planlaması sunar. Bu da hem üretime hem de genel anlamda verimliliğe yansır. Müşterilerinize sunduğunuz hizmetin kalitesi artar. Sadece yatırımı değil üretim noktasını da detaylı şekilde planlar. Firmalar, yeni yönelimlerini üretim planlamasından çıkan sonuçlara uygun olarak gerçekleştirir. MRP, firmaların malzemelerini ne düzeyde kullanacağını belirler. Bu sayede firmalar, diledikleri ölçüde üretimlerini belli periyotlara bölebilirler. Doğru planlama sağlandığı için müşterilerin sipariş taleplerinde herhangi bir aksaklık yaşanmaz. Yukarıda da belirttiğimiz üzere gelen taleplere bağlı olarak arz yaratma ayrıcalığınız olur. Bugün MRP’yi kullanan firmaların pek çoğu bütün bu maddelerden kolayca faydalanıyor. MRP sistemine dahil olmayanlar ise bu ayrıcalıklardan geri kalıyor.

MRP’ye Dair Problemler

Malzeme ihtiyaç planlaması olarak bildiğimiz MRP, müthiş avantajlar sunmasına rağmen zaman zaman bazı sistemsel problemler de içerebiliyor. Örneğin verilerin bütünlüğü noktasında bazı hatalar oluşabiliyor. Örneğin hurda ürünleri rapor edememek, döngü sayımında hatalar yapmak, kutuları yanlış saymak bunlara en basit örnek olarak gösterilebilir. Kimi zaman da sistem kaynaklı hatalar söz konusu olabiliyor.

Barkod taraması sayesinde bu tip hataları ortadan kaldırmanız mümkündür. Öte yandan üreticinin farklı farklı illerde üretim merkezleri olabilir. Burada her fabrikanın kendine özgü bir malzeme ve işleyiş planlaması şarttır. Bir fabrikada sıkışıklık söz konusu iken diğer bir şubede bolluk söz konusu olabilir.

MRP ve ERP Arasındaki Farklar

ERP, aslında bir kaynak planlaması olarak tanınmaktadır. Firmaları kaynak, süreç ya da bilgi konusunda organize eder. ERP sisteminde bütün bölümlerle beraber yürütülen ortak bir veritabanı söz konusudur. Bu veritabanı iletişimi sağlama noktasında önemli bir paya sahiptir. MRP’yi değerlendirmek içinse tercih edilen yönteme veya içeriğe göz atmak gerekiyor. MRP, ERP’ye kıyasla çok daha önce ortaya çıkmış bir sistem. Dolayısıyla ERP’nin pek çok açıdan, MRP’den ilham aldığı düşünülür.